برای «افزایش سطح سلامت» فاکتورهای متعددی باید در یک ورزش وجود داشته باشد که یکی از آنها «شدت ورزش» است. شدت ورزش به افزایش ضربان قلب و تنفس بستگی دارد؛ به عبارت سادهتر، شدت ورزش یعنی مقدار افزایش ضربان قلب و تنفس.
ورزشهایی که شدت متوسط و زیاد دارند در زمینه «افزایش سطح سلامت» مفید هستند و فعالیتهای «کمشدت» در این خصوص کارایی ندارند. فعالیتهای افزایشدهنده استقامت قلبی تنفسی، قدرت عضلات، انعطاف بدنی، استقامت عضلانی و حرکات تعادلی از جمله دیگر فاکتورهای دخیل در افزایش سطح سلامت هستند که باید همگی در یک ورزش وجود داشته باشند. با این تعریف ورزش زورخانهای در گروه ورزشهای با «شدت زیاد» قرار دارد.
ورزشهای زورخانهای تمامی موارد «افزایشدهنده سطح سلامت» را در یک جلسه تمرینی پوشش میدهد. نرمشهای پشت تخته، پازدن و چرخ از جمله فعالیتهای افزایش دهنده استقامت قلبی تنفسی هستند، سنگ گرفتن، انواع شنوها، میلگیری و کباده افزایشدهنده قدرت و استقامت عضلانی هستند و شیرینکاریهایی همچون کفگرد، فِر و انواع چرخها افزایشدهنده تعادل هستند. مجموع این ورزشها علاوه بر فاکتورهای یادشده، افزایشدهنده انعطاف بدنی نیز هستند.
با شناخت عوامل افزایش سطح سلامت لازم به یادآوری است ورزشهایی که تمام موارد مذکور را پوشش میدهند درصورتی که در گروه ورزشهایی با شدت متوسط باشند باید 6روز در هفته به مدت یک ساعت و اگر با شدت زیاد باشند 3روز در هفته به مدت نیمساعت انجام پذیرند لذا 3جلسه ورزشهای زورخانهای در هفته، با توجه به اینکه هر جلسه با حدود 8بار تکرار حرکتی حدود 45دقیقه طول میکشد، برای افزایش سطح سلامت کاملا کافی بهنظر میرسد.
تصویر ذهنی نادرست از ورزش زورخانهای از کجا آمده است؟
1 - رژیم غذایی نامناسب ازجمله دلایل اصلی است.
2 - به صورت عرفی افراد یک روز در هفته آن هم روزهای تعطیل در زورخانهها به ورزش میپردازند و کمتر به صورت مرتب هفتهای 3 روز ورزش میکنند.
3 - حرکات این ورزش به درستی انجام نمیپذیرد و نقش استقامتی و چربیسوزی آن به حداقل ممکن میرسد.
4 - در این ورزش حداقل امکان آسیب جسمی وجود دارد لذا افراد میانسال رویکرد بیشتر و بهتری به ورزشهای زورخانهای دارند.
5 - بهدلیل رعایت کسوت و سیادت، هرگاه گزارشی تهیه شده از افراد کهنهکار این ورزش تصویر برداری نشده است.
6 - مسابقات ملی ورزشهای زورخانهای پوشش مناسبی ندارد لذا اساسا ورزش جوانان در معرض دید عموم قرار نمیگیرد.
در خاتمه شعار فدراسیون بینالمللی ورزشهای زورخانهای را یاد آور میشوم «همه، همه جا و همه وقت» میتوان به ورزشهای زورخانهای پرداخت.
دکتر علیرضا حساسرودسری، پزشک ورزشی